Εδώ και 20 χρόνια, λίγα μέτρα ανατολικά του ενετικού μνημείου του Κούλε, πάνω στον λιμενοβραχίονα, δεσπόζει η προτομή του πολιτικού μηχανικού Νίκου Κιτσίκη, να ατενίζει το λιμάνι του Ηρακλείου, το οποίο ο ίδιος μελέτησε και επόπτευσε κατά την κατασκευή του τη διετία 1920-1922, συνδέοντας άρρηκτα το όνομά του με την πορεία της πόλης.
Λίγους μήνες πριν την οριστική εγκατάσταση του Ιταλού εφοπλιστή Εμανουέλ Γκριμάλντι στο λιμάνι – διαβάστε εδώ:O Grimaldi στο Λιμάνι – Προσδοκίες, κερδοφορία, το Car terminal και οι … νέοι γερανοί! , αξίζει μια μνεία στον κατασκευαστή του λιμένος Ηρακλείου: την προσωπικότητα του Νίκου Κιτσίκη. Ως τεχνικός διευθυντής της βρετανικής εταιρείας Μακ Αλπάιν (McAlpine) (1921-1928) θεωρείται το κομβικό πρόσωπο πίσω από το λιμάνι του Ηρακλείου, εξού και η πόλη τίμησε την καθοριστική συμβολή του στην οικονομία και την ανάπτυξή της με την προτομή του στο λιμάνι.
Ο Νίκος Κιτσίκης κατά το διάστημα της παρουσίας του στο Ηράκλειο γνώρισε και παντρεύτηκε την Μπεάτα Πετυχάκη, την μελλοντική Μπεάτα Κιτσίκη (1907-1986), που αργότερα έγινε γνωστή στην Αντίσταση ως αγωνίστρια του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) και στον Εμφύλιο στον Δημοκρατικό Στρατό (ΔΣΕ) και καταδικάσθηκε σε θάνατο το 1948 ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος (ΚΚΕ).
Εκτός από λαμπρός επιστήμονας που εξέλιξε την επιστήμη του, έζησε βίο δημιουργικό και πολυδιάστατο. Υπήρξε και φλογερός αγωνιστής: Βενιζελικός, μέλος του ΕΑΜ, βρέθηκε στη φυλακή κατά την κατοχή δύο φορές και στη Γυάρο εξόριστος μετά το χουντικό πραξικόπημα.
Ακολουθεί η βιογραφία του από τη Βικιπαίδεια
Ο Νίκος Κιτσίκης (Ναύπλιο, 14 Αυγούστου 1887 – Αθήνα, 26 Ιουλίου 1978), ήταν Έλληνας πολιτικός μηχανικός, γερουσιαστής, βουλευτής, καθηγητής και πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Θεωρείται ως ο πατέρας της ελληνικής στατικής.
Βιογραφία
Ο Νίκος Κιτσίκης γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Ήταν υιός του προέδρου Εφετών Ναυπλίου Δημήτρη Νικολάου Κιτσίκη (1850-1898) και της Κασσάνδρας Χατσοπούλου, αδελφής του βουλευτή Ευρυτανίας Δημήτρη Χατσόπουλου. Η Οικογένεια Κιτσίκη προερχόταν από το χωριό Σκόπελος της Λέσβου απ’ όπου έφυγαν το 1865 για να εγκατασταθούν στην Αθήνα. Ο Δημήτρης Κιτσίκης έκτισε το 1887 τριώροφη ιδιόκτητη οικία στην Αθήνα όπου ζούσε η οικογένειά του. Η αδελφή του Καλλιόπη παντρεύτηκε τον Νικόλαο Παντελάκη.
Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο απ’ όπου αποφοίτησε το 1907, πρώτος στην τάξη του. Πήρε την μοναδική υποτροφία του αβερωφείου κληροδοτήματος, κατόπιν διαγωνισμού και συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου, το Technische Hochschule, Charlottenburg. Στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, στο Παρίσι, παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και μαθηματικών του μεγάλου Γάλλου μαθηματικού Ανρί Πουανκαρέ. Το 1936 αναγορεύθηκε doctor honoris causa του Πολυτεχνείου του Βερολίνου, “για τις πολυάριθμες εξαίρετες επιστημονικές εργασίες του”, όπως αναγράφει το διδακτορικό του.
Μετά το τέλος των σπουδών του, εργάστηκε ως μηχανικός σε γερμανική εταιρεία στο Βερολίνο (1911-1913) και το 1913 επέστρεψε στην Ελλάδα εθελοντικά για να πάρει μέρος ως απλός στρατιώτης στον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο. Το 1916, σε ηλικία 29 ετών, εξελέγη τακτικός καθηγητής σιδηρών γεφυρών και έργων εκ σιδηροπαγούς σκυροδέματος του ΕΜΠ. Είναι ο δημιουργός του κλάδου της Στατικής. Εγκαινίασε τις νεώτερες μεθόδους, όπως η φωτοδιαγνωστική.
Το Ηράκλειο, το λιμάνι και η Ηρακλειώτισσα γυναίκα του: Διορίσθηκε Γενικός Διευθυντής Δημοσίων Έργων το 1917-1920 με υπουργό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και βοήθησε στην μετάκληση στην Ελλάδα γνωστών Ελλήνων μηχανικών του εξωτερικού, συνέβαλε δε στην ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης. Το 1921-1928, ως τεχνικός διευθυντής της βρετανικής εταιρείας Μακ Αλπάιν (McAlpine) (1921-1928) κατασκεύασε το λιμάνι του Ηρακλείου. Προς τιμήν του, το 2003, ανηγέρθη στο λιμάνι το άγαλμά του. Στην πόλη αυτή γνώρισε τη γυναίκα του, την Ηρακλειώτισσα Μπεάτα Πετυχάκη, την μελλοντική Μπεάτα Κιτσίκη (1907-1986), που αργότερα έγινε γνωστή στην Αντίσταση ως αγωνίστρια του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) και στον Εμφύλιο στον Δημοκρατικό Στρατό (ΔΣΕ) και καταδικάσθηκε σε θάνατο το 1948 ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος (ΚΚΕ).
Τὸ 1931 και πάλι το 1935 εξελέγη παμψηφεί πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος και ξεκίνησε πρόγραμμα για την βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας. Οι διαλέξεις του στην Αρχαιολογική Εταιρεία έμειναν ιστορικές επειδή έθεσαν τις βάσεις για όλα τα μετέπειτα ελληνικά αναπτυξιακά προγράμματα. Εξεδόθηκαν σε βιβλίο 2.000 σελίδων, με τον γενικό τίτλο: Η οικονομική έρευνα των μεγάλων τεχνικών ζητημάτων, και τις είχαν παρακολουθήσει ανελλιπώς ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Την ίδια εποχή εξελέγη παμψηφεί γερουσιαστής του τεχνικού κόσμου (1929-1935) και μετά, για οκτώ χρόνια (1937-1945) υπήρξε τεχνικός διευθυντής του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ). Υπήρξε από το 1937 μέχρι το 1945, εκλεγμένος παμψηφεί, αντιπρύτανης και πρύτανης του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
Ο Νίκος Κιτσίκης είχε νυμφευθεί τη Μπεάτα Κιτσίκη. Μαζί απέκτησαν τρια παιδιά: τη Μπεάτα Μαρία Κιτσίκη-Παναγοπούλου, την Έλσα Σμιντ-Κιτσίκη και τον Δημήτρη Κιτσίκη. Αδελφός του ήταν ο αρχιτέκτονας Κώστας Κιτσίκης. Είχα και μια αδελφὴ, τη Μαρίκα (1890-1987), σύζυγο του Σταμάτη Γυαλίστρα.
Το αρχείο και η βιβλιοθήκη του Νίκου Κιτσίκη στεγάζονται στο μέγαρο του Αριστείδη Στεργιάδη στο Ηράκλειο της Κρήτης. Στο νεοκλασικό αυτό κτίριο, στεγάζονται σήμερα οι Υπηρεσίες του ΤΕΕ ανατολικής Κρήτης η Βιβλιοθήκη του οποίου φιλοξενεί το αρχείο του Νίκου Κιτσίκη.
Πολιτική και ιδεολογική δράση
Την εποχή που σπούδαζε στο Βερολίνο εντάχθηκε στην κίνηση των Γερμανών σοσιαλιστών και στην ελλαδική κίνηση των Κοινωνιολόγων, δίπλα στους Αλέξανδρο Δελμούζο, Αλέξανδρο Παπαναστασίου και Δημήτρη Γληνό. Μέχρι τη γερμανική κατοχή το 1941, παρέμεινε πιστός στον Ελευθέριο Βενιζέλο και το 1935 συμμετείχε στο βενιζελικό κίνημα του 1935. Στην κατοχή φυλακίσθηκε δύο φορές για την αντιστασιακή του δράση στον φοιτητικό χώρο προσχωρώντας στο ΕΑΜ. Στα τέλη του 1944 έγινε μέλος του ΚΚΕ και το 1946 απελύθη από την έδρα του ως κομμουνιστής.
Από το 1945 έως το 1949 ο Νίκος Κιτσίκης ήταν πρόεδρος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου και το 1956 μέχρι το 1967, υπήρξε βουλευτής της Α’ Αθηνών, εκλεγμένος επανειλημμένως με το κόμμα της ΕΔΑ. Στις δημοτικές ἐκλογές στην Αθήνα κατέλαβε την πρώτη θέση αλλά λόγω του εκλογικού νόμου δήμαρχος εξελέγη ο Γεώργιος Πλυτάς. Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου εξορίσθηκε στη Γυάρο.
Απόδοση τιμών
Τον Ιούλιο του 1978 κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο της Αθήνας με έξοδα της Πολιτείας. Το όνομα του δόθηκε σε μία πλατεία στην περιοχή του Λυκαβηττού.Το 2003, στο λιμάνι του Ηρακλείου ανεγέρθη η προτομή του Νίκου Κιτσίκη ως κατασκευαστή του λιμανιού.
